آشنایی با اصطلاحات رایج خیاطی

اگر قصد دارید وارد شغل خیاطی و دوخت لباس شوید حتما نیاز دارید تا با اصطلاحات رایج خیاطی آشنا شوید. معمولا در دوره‌های آموزش خیاطی و کارگاه‌های مهارتی از این اصطلاحات به دفعات استفاده می‌شود. به همین دلیل یک خیاط ماهر نیاز دارد تا با این واژه‌ها آشنا شود.

فرهنگ‌نامه خیاطی و اصطلاحات رایج در آن

سردوزی

به دوخت نهایی لباس گفته می‌شود که باعث تمییزی بیشتر کار خواهد شد.

پاترون(الگو)

یکی از اصطلاحات رایج در خیاطی است که در واقع همان الگو می‌باشد. الگو طرح کاغذی است که از آن برای برش پارچه استفاده می‌شود.

الگو تیپ

طرح الگوی کاغذی بر روی پارچه متقال دوخته می‌شود و بعد از بررسی اشکالات بر روی پارچه اصلی انتقال می‌یابد. از الگوتیپ برای دوخت لباس‌های که دارای پارچه گران قیمت هستند استفاده می‌شود.

درز فرانسوی

در برخی از پارچه‌های ظریف یک بار از روی پارچه درز گرفته می‌شود و بار دیگر از پشت درزگیری انجام می‌شود. این کار باعث می‌شود تا شاهد دوختی محکم باشیم که در اثر نشست و برخاست دچار پارگی نشود.

ساسون

یکی از اصطلاحات رایج در خیاطی ساسون است. خطوطی که بر روی لباس‌ها در نظر می‌گیریم تا لباس بهتر بر تن بنشیند. معمولا از ساسون‌ها در دوخت انواع لباس زنانه استفاده می‌شود.

سجاف

سجاف نوعی دوخت است که برای استحکام لباس در قسمت‌هایی که پارچه بریده شده است استفاده می‌شود. از آنجایی که سجاف در قسمت انتهایی پارچه قرار دارد دوخت تمییز آن باعث زیبایی کار خیاط می‌شود.

شلال یا کوک شل

معمولا خیاطان برای اینکه در زمان دوخت لباس بتواند کار تمییزی ارائه دهند در قسمت‌هایی که باید در زیر چرخ خیاطی قرار بگیرد و دوخته شوند کوک‌های درشتی می‌زنند. این کوک‌ها موقت هستند و فقط برای ثابت نگاه داشتن پارچه مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مولاژ یا مانکن

خیاطان حرفه‌ای برای اینکه بتوانند حالت قرارگیری لباس را بر روی بدن مشاهده کنند از یک مانکن مخصوص استفاده می‌کنند که به آن مولاژ گفته می‌شود.

انواع پارچه

بخشی از اصطلاحات رایج در خیاطی مربوط به شناخت پارچه‌هاست. شناخت پارچه براساس تجربه به‌وجود می‌آید. پارچه‌شناسی نقش مهمی در دوخت لباس ایفا می‌کند. برخی از مهمترین پارچه‌ها عبارت‌اند از:

• چیت: پارچه‌های دارای جنس پنبه‌ای و دارای نقش‌های رنگی هستند.
• چلوار: پارچه پنبه‌ای سفید که از آن برای دوخت پیراهن و ملاحفه استفاده می‌گردد.
• ململ: پارچه‌های نازک و لطیفی که برای آستری به کار می‌روند.
• مخمل: پارچه نرم و کرکی که در دوخت لباس زنانه کاربرد فراوانی دارد.
• گیپور: پارچه توری که از آن در دوخت لباس‌های زنانه مجلسی استفاده می‌شود.
• ساتن: پارچه براقی که در دوخت لباس زنانه و لباس عروس به عنوان آستر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• کشمیر: پارچه ریز و لطیفی است که شباهت زیادی به پارچه‌های ابریشمی دارد. گرمای پارچه کشمیر آن را مناسب لباس‌های زمستانی می‌نماید.
• شیفون: نوعی پارچه ابریشمی است که درخشش زیبایی دارد. به همین دلیل به راحتی می‌توان از آن در دوخت انواع لباس مجلسی استفاده کرد.
• پارچه کتان: نوعی پارچه از جنس پنبه است که می‌تواند در دوخت انواع شلوار زنانه مورد استفاده قرار بگیرد.
• کرپ: پارچه کرپ دارای انواع مختلفی است وجنس آن از پشم یا الیاف مصنوعی است. وزن سبک آن باعث شده تا از آن برای دوخت انواع پیراهن، کت و شلوار زنانه، تاپ و.. استفاده شود.

مل یا ملین

برای اینکه بتوان الگو را بر روی پارچه پیاده‌سازی نمود از گچ یا صابون مخصوص خیاطی استفاده می‌کنند که به آن ملین گفته می‌شود.

اشل

به گونیای مخصوص خیاطی یا شابلون گفته می‌شود. این گونیا برای رسم زوایای الگو کاربرد فراوانی دارد.

سگک

ابزاری قلاب‌گونه است که دارای انواع مختلفی است و از آن برحسب کاربرد در لباس‌های مختلف استفاده می‌شود.

شیرازه

یا همان جادکمه است که در لباس‌هایی که نیاز به دکمه شدن دارند زده می‌شود.

ولو‌ لورت

تخته مخصوصی که برای اتوکشی لباس‌های مخمل استفاده می‌شود.

ژانت

وسیله‌ای است که از آن برای اتوکشی درزهای کوتاه استفاده می‌گردد.

فلد

به درز وسط پشت در الگوسازی بالاتنه می‌گویند.

ژوزفین

به نحوه برش و مدل‌سازی زیرسینه می‌گویند.

اسموک یا دوخت لانه زنبوری

یکی از اصطلاحات رایج خیاطی در دوخت پارچه می‌باشد.

پلاکت

چاکی که در آن زیپ یا دکمه دوخته می‌شود.

کوک لغزشی

این نوع کوک برای علامت‌گذاری لباس در هنگام پرو استفاده می‌شود.

پنس وتاژ

در قسمت پشت بالاتنه برای برآمدگی کول به کار می‌رود.

پنس کنفرماسیون

این پنس زیر حلقه جلوی بالاتنه و برای افرادی که دارای سینه‌های بزرگی هستند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

لیفه‌‌بندی

قسمتی که در کمر یا پایین لباس ایجاد می‌شود و توسط لیفه جمع می‌شود را می‌گویند.

سر قائمی‌زن

یا قیچی سرنخ‌زن، ابزاری است که از آن برای بریدن نخ‌های اضافه‌ای که در دوخت ایجاد می‌شود، استفاده می‌کنند.

انواع سوزن

یکی از اصطلاحات رایج خیاطی که باید حتما درباره آن اطلاعات کاملی‌داشته باشیم انواع سوزن‌ها هستند:

• سوزن استرچ یا سوزن سرسوخته: سوزنی که برای دوخت پارچه‌های کش و کشباف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• سوزن سه‌گوش: برای دوخت چرم و جیر به کار می‌رود. نوک سه گوش و کند این نوع سوزن باعث می‌شود تا به پارچه آسیبی .ارد نشود.
• سوزن دوقلو: با استفاده از این نوع سوزن می‌توان ۲ ردیف دوخت را هم‌زمان با یکدیگر انجام داد.
• انواع مدل سوزن شارپ: همان سوزن دوخت دستی است که برای خیاطی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• سوزن شماره ۱۱: مناسب دوخت پارچه‌های نازک و ظریف است.
• مدل سوزن شماره ۱۴: مناسب دوخت پارچه‌هایی با ضخامت متوسط است.
• سوزن شماره ۱۶: مناسب دوخت پارچه‌‌های ضخیم است.

انواع دامن زنانه

یکی از اصطلاحات رایج در خیاطی زنانه‌دوزی شناخت انواع مدل دامن است. دامن‌های مانند:

• دامن شانل یا دامن بادبزنی
• خمره‌ای
• انواع دامن تمام کلوش
• دامن خمره‌ای

پیشنهاد ویژه:
همین حالا دوره الگوسازی و دوخت دامن‌ها را با استفاده از کد Content با ۲۵ درصد تخفیف تهیه کنید.

دکلته یقه

به گشادی یقه و مقدار باز بودن آن می‌گویند.

انواع شلوار

• شلوار برمولا: شلوار بالای زانو
• شلوار گلف: شلواری که تا زیر زانو باشد

آمفورشور

مجموع فاق جلو و پشت شلوار گفته می‌شود.

بشکاف

ابزاری برای شکافتن درزها و جادکمه‌هاست.

رولت

ابزاری برای طرح انداختن بر روی الگو یا پارچه است.

زانفیکس

نوعی لایی که هر دو سمت آن دارای چسب است و بر روی پارچه می‌چسبد.

قیچی زیگزاگ

قیچی مخصوصی که برای جلوگیری از ریش‌شدن پارچه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نخ ترویرا

یا نخ سردوز که برای نخ زیری در چرخ خیاطی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاغذ گراف یا کاغذ الگو

کاغذی است که از آن برای ترسیم الگو دوخت یک لباس استفاده می‌شود.

امپر مایل کردن

به آهار دادن پارچه گفته می‌شود.

اصطلاحات رایج خیاطی شامل موارد متعددی هستند. ما در اینجا تنها به مواردی اشاره کردیم و به مرور زمان اصطلاحات دیگری را به این لیست خواهیم افزود. شما هم می‌توانید اصطلاحاتی که در خیاطی شنیده‌اید و از آن‌ها استفاده می‌کنید را در بخش کامنت (نظرات) این مقاله با ما و سایر افراد در میان بگذارید.

---

سوالات متداول

چرا شناخت اصط